Газета Самур

Вучиз икI лугьуда?
"Самурдин мектеб" | 9(325) 2018

ДЕГЬНЕ КЬЕНЕРАР – И кьенерар адетдинбурулай са кьадар тафаватлу я. Ам гзаф йигиндиз фидай балкIандал акьалжда. Ихьтин кьенеррин ракь муькуь кьенеррин ракьунилай гьяркьуь жеда. и жуьредин ракь авай кьенерар ялайла балкIандиз тIар жеда ва ам явашдиз фида.

ГЪВЕЧIИ РУФУН – Лезги чIалан бязи нугъатра хуквадиз «гъвечIи руфун» лугьуда. Са кьве нугъатда «къене авай руфун» ибарадикайни менфят къачуда. Бязи хуьрера адаз «хуьрекдин кIвал» лугьуда.

ПЕРИ ХУТАР – Им элкъвей дамбулрин сорт я. Кьуьзуь багъманчийри лугьузвайвал, сифте яз и сорт Пери тIвар алай са къаридин багъдай жагъанай. Гьавиляй и майвадизни Пери хутар лугьузва.

КЪУЬРЕН ИЧЕР – Куьлуь, ширин ичерин сорт я. Ахцегьви багъманчийри лугьузвайвал, и ичерикай къуьрериз гзаф хуш къведа ва абуру и майва рикI

алаз неда. Гьавиляй и сортуниз «къуьрен ичер» хьтин тIвар ганва.

КАРКАД ШАЛ – Алатай девирра лезгийри пекер сарикай, тумаждикай, хъицикьдикай цвадай. Сарикай абуру гьам кьелечI, гьамни чIичI авай яцIу парча – магьут храдай. Гуржи алимри кхьизвайвал, лезги магьутди Къафкъазда сад лагьай чка кьазвай. (Килиг: Безарашвили Ц.И. Тушинскирй женский костюм – талавари //Хозяйство и материальная культура народов Кавказа в XIX-XX вв. М.,1971. Вып. 1. С. 241-245).

Лезгийри сун парча «карка» лугьудай алатдив храдай. И алатдал сарикай парча хразвайдаз «каркачи» тIвар гудай. Каркадал хранвай парчадиз «каркад шал» лугьудай.

КIВАЛАХАР МУХ ХЬУН – Са береда лезгийри къул къенивилин, мух чIурувилин лишан яз гьисабдай. Халкьдин арада ихьтин ибараярни арадал атанай: «къени къуьл хьтинди», «чIуру мух» ва мсб. Гьа икI, «кIвалахар мух хьун» ибарани туькIуьрна халкьди. Им кIвалах жуваз кIандайвал тахьун лагьай

чIал я. Сифте яз и ибара чи тIвар-ван авай къелемэгьли Расим Гьажиди вичин эсерра арадал хкана. Гьа икI, чахъ «кIвалахар къуьл хьун» ибарани ава.

КIВАЧ ГВЯГЪУН – И ибарадихъ кьве мана ава: 1) кьацурун; 2) са няй ятIани герексуз харжи акъудуналди зарафат авун.