SOS!!!  |  12(247) 2011      

И йикъара чи редакциядиз атай шаир Бажиханум Исаевади вичин “Зи гъед” ктаб ва алай йисан ноябрдин вацра   акъатнавай “ЧиРагъ” журнални гъанвай. Ирид вацра акъат тавур “ЧиРагъдин” цIийи нумра акурла са кьадар хвеши хьана заз...
Суьгьбетдин вахтунда Бажиханума журналдин 90-чина Ашукь Абдулан чIалар хьиз ганвай “Пиян кас” шиир къалурна лагьана: “Им зи ктабдиз акъатнавай “Пиян касдиз” шиирдиз ухшар я эхир.” Шиирар кьведни вилик туна гекъигна за. Бажихануман шиирдин сад лагьай бендинин сад лагьай ва пуд лагьай цIарара са кьве гаф дегишарнава. Кьвед лагьай бендинин сад лагьай ва кьвед лагьай цIарарани са кьве гафунин дегишвал авунва, пуд ва кьуд лагьай цIарар авайвал ганва. Пуд лагьай бендинин эхиримжи кьве цIарни сад хьиз я. Бажихануман шиир пуд, Ашукь Абдулан шиир кьуд бендиникай туькIуьрнава. Ни нивай чуь-нуьхнаватIа? Бажиханум Исаева алакьунар авай шаир я ва ада са нин ятIани цIарцIе темягь тун мумкин туш. Рагьметлу Ашукь Абдулазни Бажиханум чидачир. Бес шииррин сад хьтинвал гьикI арадиз атана?
Гьа икI, инлай-анлай килигдайла Къияс Межидовакай кхьенвай макъалада адан чкадал Абдулбари Магьмудован шикил ганвайди акуна заз. “Чи классикар” рубрикадик кваз ганвай “Каллиграф хьиз машгьур хьайи шаир” макъаладиз вил вегьейла ам са шумуд йис инлай вилик Дагъустандин Гьукуматдин Университетдин Бакудин филиалдин сту-дентриз жува кIелай лекция тирди кьатIана. Ам кьилин редактор Гуьлбес Асланханова-ди са бязи гафар дегишарна вичин тIварцIелай ганва. “РикIин гаф” тIвар ганвай макъала кIелдайла зун жуван вилерин чIалахъ хьанач. Журнал акъат тавунин себебрикай рахадайла Г.Асланхановади икI кхьизва: “...Чаз кIвалах тухуниз манийвал авур крарикай садни редколлегиядин членрин патай кардиз куьмек ийидай чкадал абур чи кIвач галкIурдай крарив машгъул хьун я...” Эвел зун и гафарин гъавурда акьунач, вучиз лагьайтIа чIалан гъалатIриз рехъ ганва. Мад гъилера кIелайла автордин фикир малум хьана. Ада редколлегиядин членри вичиз журнал акъудиз манийвилер гана лугьузва. Гьатта абур “кIвач галкIурдай крарив” машгъул хьана кьван.  Садлагьана инсанрал ихьтин буьгьтен вегьиз жеч гьа!
Редколлегиядик квайбурун сиягьдиз вил вегьейтIа, абур халкьдиз хъсандиз чизвай инсанар я. Сад лагьайди чи тIвар-ван авай къелем-эгьли, “Самур” газетдин кьилин редактор Седакъет Керимова я. 1998-йисуз Дагъустан-дин Гьукуматдин Университетдин Бакудин филиал кардик акатайла ада КцIар райондин хуьрерай са шумуд жегьил, гьабурукай яз Г.Асланхановани пулсуз студентвилиз кьабулиз тунай. Филиалда тарс гайи С.Керимовади а жегьилриз датIана къайгъу къалурдай. Ада Гуьлбесан шикил ва шиирар “Самур” газетдин чинриз акъуднай, гуь-гъуьнлай редакцияди туькIурьрай “Акъата шегьердиз” кIватIалдик адан шиирарни кутунай. Жегьил шаирди 2004-йисуз “Вун рикIеваз” тIвар алаз чапдай акъудай шииррин ктабдиз сифте гаф кхьейдини Седакъет Керимова я. “ЧиРагъ” журнал акъудиз гатIунайла С.Керимовади хвешила цIийи редакциядиз “Самур” газетдин са компьютерни багъишнай. Вичиз са акьван вахт авачтIани, журналдин редколлегиядик эке-чIиз разивал гана, тежрибалу журналист хьиз жегьил къелемэгьлидиз куьмекна. С.Кери-мовади Гуьлбес вичин “Зи хайи эл” фильмдиз чIугуна, и мукьвара чапдай акъудай “КцIар, кцIарвияр” ктабда адакай шикилни галаз макъала гана. Ихьтин инсанди “ЧиРагъ” журнал акъудиз манийвилер гун мумкин яни? Виридаз хъсандиз чизва хьи, ам кIвач галкIурдай ваъ, жегьилар кIвачел акьалдардай инсан я.
Редколлегиядик квайбурун сиягьда кьвед лагьай кас машгьур шаир Келентер Келен-терли я. Ада са вахтунда Бакуда литературадин кIватIал арадиз гъана шиир кхьинал рикI алай шумудни са жегьилдиз куьмек ганай. Лезги литература теблигъзавай журнал      акъатзава лагьайла адаз гзаф хвеши хьанай. Гьавиляй шаирдиз журналдин редакцияда са нин ятIани кIвач галкIуриз кIан хьана ла-гьайдан чIалахъ туш зун.
Журналдин редколлегиядик квай ксарикай садни вириниз сейли художник Дарвин Велибегов я. Ада сад лагьай нумрадилай “ЧиРагъ” хъсан еридинди хьун патал акьуллу меслятар ганай. Журналдин къайгъу чIугур, са шумуд ктабдин автор тир, ара датIана чи чIал, чи тарихар ахтармишзавай Дарвина са нин ятIани кIвач галкIурдач.
Редколлегиядик квайбурукай сад “КцIар” газетдин кьилин редактор, Азербайжандин лайихлу журналист Видади Севзиханов я. И пешекарни са нин ятIани кIвач галкIурдай кас туш.
Редколлегиядик Этибар Багъировни ква. Са шумуд газет акъудзавай, журналдиз гьамиша мукьуфдалди куьмек гузвай, “ЧиРагъдин” кьилин редактордин уьмуьрдин юлдаш тир ада кIвач галкIурун мумкин яни?
Сиягьда мад са тIвар ава: Жалал Жалалов. Са шумуд ктабдин автор тир адани масадбурухъ кIвач экисдайди туш.
Редколлегиядик зунни ква. Гуьлбесан муаллим. Дагъустандин Гьукуматдин Уни-верситетдин Бакудин филиал акьал-тIарайдалай гьугъуьниз за адаз аспирантурада кIелун, чIалан илимдай диссертация хуьн меслят акунай, жувалай алакьдай куьмекарни ганай. Гуьгъуьнлай за жуван студентдиз ДГьУ-дин Бакудин филиалда кIвалахиз куьмек гана. Редакторди хьиз адан шииррин ктаб туькIуьрна.
Г.Асланхановади диссертация хвейидалай кьулухъ за “Супер маркет” газетдин редактордивай ам кIвалахал кьабулун тIалабна. “ЧиРагъ” журнал акъудун патал теклиф гайибурукай садни жув хьана. За журналдин жавабдар секретарвални авуна, мухбирвални. Гьатта чантайра туна журнал Дагъустан-диз тухвана. Жуван дустаривай ам маса гун патал куьмекар тIалабна. Журнал маракьлуди хьун патал вири жуьредин алахъунар авуна. Амма кьилин редактордин патай герек тир активвал авачирвиляй са бязи татугайвилер арадиз атана. Эхирни жуван меслятриз яб тагайла ва журнал чIалан гъалатIар аваз    акъатиз акурла зун журналдикай къерех хьана. Эгер идаз кIвач галкIурун лугьузватIа, чIехи гунагь я. За жегьил редактордикай чи лайихлу давамчи хьурай лагьана икьван зегьметар чIугурди тир. Амма адаз зегьмет чIугваз кIан хьанач. Журнал акъудун четин кар тирди, йиф-югъ талана кIвалахна кIанзавайди кьатIанач. И залан пар са масадан кIулаз ягъаз кIан хьана.
“РикIин гаф” макъаладихъ авсиятда са суал къвезва: Журналдин 12-нумрада редколлегиядин сиягь амач, я адакай са наразивални къалурнавач. Бес ирид варз алатайдалай кьулухъ акъудай 13-нумрада редколлегиядик квай ксарихъ хкIурунин себеб вуч я? Кьилин редакторди ихьтин кар аву-начиртIа, за и макъалани кхьидачир. Амма буьгьтендиз жаваб тагун дуьз туш. Къуй халкьдиз гьакъикъат авайвал чир хьуй. Гъиле делилар авачиз масадбурук тахсир кутун буьгьтенчийриз хас кIвалах я. Ихьтин кардин вилик пад кьун патал гьеле гзаф месэлаяр ачухарна кIанзава... Гьа ина лугьун хьи, редколлегия ара датIана журналдиз макъалаяр кхьин паталди туш. Ада гьуьжет алай месэлаяр гьялда, маракьлу теклифар гуда ва икI мад. Макъалаяр журналдин кIвалахдарри кхьена кIанзавайди я.
Вич машгьур хьайи вахтунда Азербай-жандин зурба сатирик Мирзе Алекпер Сабира лагьанай: “Зи устад Саид Азим Ширвани авачиртIа, за “зун, зун” лугьу-дай”. Гьатта Сабир хьтин чIехи шаирдизни вичин чка чир хьанай...
Гилан аям ахьтинди хьанва хьи, чпихъ са акьван алакьунар авачтIани бязи ксариз пуларин куьмекдалди фад машгьур жез кIанзава. Садбуру пулунив алимвилин дережаяр къачузва, садбуру ктабар кхьиз тазва. Им вахтуналди машгьур хьун я. Гьар са инсандиз гьакъикъи машгьурвални элдин патай гьуьрмет ада йисаралди чIугур гьакъисагъ зегьметди, халкь паталди кьилиз акъу-дай лайихлу крари, шаирарни алимар ятIа, абурун эсерри гъизвайди я.

Муьзеффер Меликмамедов